วัฒนธรรมเวลาเป๊ะ ในเจแปน

ภาพจำของวัฒนธรรมญี่ปุ่นสำหรับคนไทย คงเลี่ยงยากถ้าจะไม่พูดถึงสิ่งที่เป็นรูปธรรมมากๆ อย่างอาหารญี่ปุ่นครับ ปัจจุบันมีร้านรวงผุดขึ้นรวดเร็วอย่างกับดอกเห็ดชิตาเกะ เปิดโอกาสให้พวกเราได้เข้าไปเสพย์เนื้อสีส้มของปลาแซลมอนได้อย่างไม่จำกัด (แต่ถูกจำกัดด้วยรายได้) ในความเป็นจริง นอกเหนือจากวัฒนธรรมอาหารอันทรงพลังจากแดนอาทิตย์อุทัยแล้ว ชาวญี่ปุ่นยังส่งทอดวัฒนธรรมแบบจับต้องไม่ได้ (แต่รู้สึกได้)อีกอย่างหนึ่ง นั่นคือ ความตรงต่อเวลาครับ

หากใครมีโอกาสได้ไปญี่ปุ่นด้วยตนเอง จะต้องมีโอกาสโดยสารรถไฟที่ญี่ปุ่นแน่ๆครับ เพราะนอกจากจะสะดวกแล้ว ระบบการคมนาคมโดยการขนส่งสาธารณะแบบรถไฟของญี่ปุ่น บอกได้เลยว่าไม่เป็นสองรองใคร ความสะอาด การเข้าถึง และความปลอดภัยชนิดที่ว่า เด็กนักเรียนประถมต้น สามารถขึ้นรถไฟจากเมืองหนึ่งไปเรียนในอีกเมืองหนึ่งได้ โดยที่ไม่จำเป็นต้องมีคุณพ่อคุณแม่ไปส่ง (เรียกสั้นๆว่า ไปเองนั่นแหละครับ) แต่กระนั้น ท่านที่ยังลังเลใจ กลัวว่าจะไปเองไม่ได้ ขึ้นรถไฟไม่เป็น ภาษาญี่ปุ่นก็ไม่สามารถ ผมจะบอกว่าอย่ากังวลไปเลยครับ ผมมีโอกาสได้พาคุณแม่ไปญี่ปุ่นในแถบ Kansai (อาจจะไม่คุ้น แต่ถ้าพูดว่าเมือง Osaka – Kyoto – Nara – Kobe น่าจะพอคุ้นหูขึ้นบ้างครับ) และได้พาคุณแม่ขึ้นๆลงๆรถไฟเป็นว่าเล่น นั่นเป็นครั้งแรกของคุณแม่ที่ได้เดินทางเอง รวมถึงครั้งแรกของผมด้วยครับ รถไฟที่ญี่ปุ่นมี “วัฒนธรรมเวลาเป๊ะ” สูงมากๆครับ คือแต่ละชานชาลาสามารถระบุเวลารถไฟออก และเวลารถไฟถึงที่หมาย ได้แม่นมากอย่างกับตาเห็น ชนิดที่เรียกว่า เป็น นาทีๆ เลยครับ เวลาที่มีการระบุไว้ตามชานชาลา จะระบุเป็นเลขแบบไม่ลงตัว เช่น 7:13   4:52   อะไรก็ตามนั้นครับ แล้วก็คือรถไฟก็จะเทียบท่า ตามเวลานาทีนั้นๆด้วยเช่นกัน ดังนั้น การไปญี่ปุ่นด้วยตนเองหายห่วงได้เลยครับ สำหรับการวางแผนเรื่องการเดินทาง เพราะท่านสามารถวางหมากได้เป๊ะเช่นกัน ตามเวลารถไฟที่ระบุไว้อย่างแม่นยำมากๆแบบนี้ครับ

 

 

นอกจากรถไฟแล้ว เชื่อหรือไม่ว่าที่ป้ายรถประจำทางเอง ก็สามารถบอกได้เช่นกันครับ ว่าที่ป้ายนี้ รถประจำทางสายไหน จะมาถึงกี่โมง ที่ป้ายรถจะมีป้ายตัวเลขที่บอกไว้อย่างละเอียดครับ ว่ารถสายที่จะผ่านป้ายนี้ มีอะไรบ้าง และจะมีคิวมาถึงที่ป้ายรถนี้ กี่โมงกี่นาทีบ้าง และที่น่าทึ่งคือ รถเมล์ก็สามารถเข้ามาเทียบป้ายในเวลานั้นได้จริงๆด้วยครับ เรียกว่าการเดินทางและการขนส่งสาธารณะที่มีความเนี้ยบขนาดนี้ ต้องยกให้พี่ญี่ปุ่นเขาเป็นผู้นำไว้เลยครับผม

ซึ่งสิ่งเหล่านี้ ได้หล่อหลอมให้ชาวญี่ปุ่นมีวัฒนธรรมในการเคารพเรื่องเวลามากๆครับ การมาสาย หรือการใช้เวลาเกิน เป็นเรื่องที่หากเกิดขึ้นแล้วต้องมีการขอโทษขอโพยกันอย่างถึงที่สุด เพราะสิ่งเหล่านี้ถูกปลูกฝังไว้กับชาวญี่ปุ่นมาเนิ่นนานและอยู่ในระบบต่างๆสำหรับชีวิตประจำวันอย่างไม่สามารถขุดรากถอนโคนได้ง่ายๆด้วยครับ สำหรับผมแล้ว สิ่งนี้เป็นสิ่งดีมากๆที่เราจะสามารถนำมาประยุกต์ใช้กับชีวิตได้ไม่ยาก เริ่มต้นจากการ “เคารพ” เวลาของกันและกันครับ แค่นี้ชีวิตเราก็จะมีความ “เป๊ะ” ขึ้นได้อีกนิดแล้ว (ปล. ถึงแม้ว่าเราจะไม่สามารถไปคาดหวังความเป๊ะได้ กับรถไฟฟ้า และรถประจำทางบ้านเราก็ตาม)

Tip:

หากท่านจะเดินทางไปเที่ยวแดนปลาดิบ แต่ก็รู้สึกหวาดกลัวตัวฟีบๆเวลาต้องขึ้นรถไฟ ผมมีเว็บไซต์แนะนำครับ www.hyperdia.com/en/ เว็บไซต์นี้จะทำให้ท่านสามารถวางแผนการเดินทางชีวิต ได้ใกล้ชิดความเป๊ะอย่างมากที่สุด ท่านสามารถกรอกสถานที่เป็นจุดเริ่มต้นของการเดินทาง และสถานีปลายทางของท่าน เป็นภาษาอังกฤษได้ทั่วญี่ปุ่นเลยครับ จากนั้น เว็บไซต์จะนำเสนอข้อมูลรถไฟตลอดวัน ระยะเวลาการเดินทาง รวมถึงหมายเลขชานชาลาที่ท่านต้องขึ้นๆลงๆไว้อย่างละเอียด และที่สำคัญคือ update มากๆอีกด้วยครับ เดินทางครั้งต่อไป วางแผนให้เป๊ะได้ไม่ยากแล้วครับผม 




เขียน:ดร.ธีร์ธวัช  เจนวัชรรักษ์ (ธีร์)

 

ข่าวอื่นๆ ที่น่าสนใจ